دیر زمانی است كه ایرانی ها در آغاز فصل زمستان مراسمی برپا می كنند كه در میان اقوام مختلف این كهن دیار، موسوم به نامهای متفاوتی است.

در ایران و سرزمین های هم فرهنگ مجاور، از شب آغاز زمستان با نام|شب چله| یا همان |شب یلدا| نام برده می شود كه همزمان با شب انقلاب زمستانی است.

اخترشناسان |شب یلدا| را زمانی می دانند كه زمین در مدار گردش خود به دور خورشید در موقعیت 27 درجه قرار گرفته باشد.

|شب یلدا| یكی از كهن ترین آیین ها نزد ایرانیان است كه از دیرباز برای ما به یادگار مانده است.

این شب را ایرانیان قدیم نحس می شمردند و معتقد بودند این شب طولانی ترین حمله اهریمن است كه سرانجام در سحرگاه اول دی ماه با پیروزی روشنایی و زایش خورشید یعنی نشانه های اهورا به پایان می رسید.

در زمانهای دور كه خبری از تلویزیون، ماهواره، اینترنت و سیستم گرمایش گاز و شوفاژ نبود، ایرانیان باستان برای این كه شب های دراز و سرد زمستان را به خوشی دور هم بگذرانند، آتش روشن می كردند تا مایه روشنایی و گرما بخش خانه هایشان شود.

این دورهم نشینی را |آتشان| می نامیدند و اكنون نیز در برخی روستاها به شب نشینی |آتشان| گویند.

مقدس و پاك دانستن آتش و علاقه به رنگ سرخ نیز از دلایلی بود كه در این دورهم نشینی از میوه های سرخ تناول كنند، مولانا شاعر نامدار ایرانی نیز سرخی را از خورشید و بهترین رنگ می داند.

ایرانیان باستان باور داشتند كه هر انسان چهار طبع دارد و خوردن غذاهاو میوه های متفاوت ازجمله هندوانه، انار، گردو، انجیر و خرما، تعادل بخش طبع انسان بوده و در شب نشینی ها نیز از آن استفاده می كردند.

سنت شب نشینی یلدا از زمانهایی كه تقویم اوستایی كاربرد داشت و شروع سال با فصل سرما همراه بود در فرهنگ كهن ما ریشه داشته است، بطوری كه به پیشواز چله بزرگ كه از اول دی ماه تا دهم بهمن ادامه داشت می رفتند و اوج سرما در این 40 روز بود و سپس چله كوچك شروع می شد كه تا20 اسفند ادامه داشت.

ازجمله آداب دیگر ایرانیان باستان در شب یلدا، برنامه ریزی برای آینده بود كه در جای خود درخور تامل است.

در عصر حاضر نیز یلدا، شب مهر و دوستی، شب بیدار نشستن دركنار مادربزرگ و پدر بزرگ ها، شب قصه های طولانی و خوردن تنقلات و آجیل و هندوانه است.

این شب حتی در گذشته های نزدیك نیز با شاهنامه خوانی پدر بزرگ ها و سخن گفتن از اساطیر، قهرمانان و مردان ایران زمین سپری می شد.

هر چند مراسم شب یلدای امروز ما با اجدادمان متفاوت است اما هنوز هم |یلدا| برای ایرانیان خاطرات اجدادمان را زنده می كند.

با اندك تشریفات باقی مانده از نسل ها و روزگاران گذشته، |شب یلدا| شب مهر و دوستی و شب |شب چره ها| است.

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین كهن را با رفتن به خانه بزرگ ترها می گذرانند.

مادر بزرگ ها با آوردن شب چره، به همراه فرزندان و نوه ها تا بامداد به شادی می پردازند.

به عقیده بزرگترها آوردن میوه های مختلف خشك و تر و میوه های سرخ فام كه به |شب چره| معروف است، همراه با خوراكی های دیگر شگون داشته و زمستان پر بركتی را نوید می دهد.

در این شب اغلب مردم شام خود را غذاهايي همچون: سبزی پلو با ماهی دودی، كدو پلو  و ... در نظر مي گرفتند.

اما شب چَره هاي چله شو در زمان گذشته عبارت بودند:انار، انواع تنقلات از جمله گردو، تخمه، آجیل ، انجیر خشك، فندق، سنجد، كُندِسْ (ازگيل) كَهْري (زال زالك ) ، سيب ، به ، آلبالو خشك ، آلو ، برگه قيسي ، برگه سيب ، برگه گلابي ، انگور آونگي ، كشمش ، نخود برشته ، گندم برشته، عدس برشته و .....شب نشینی خود را به اولین صبح زمستانی گره می زنند.

كشاورزان عقیده دارند كه اگر شب یلدا برف ببارد، آن سال حاصل خیز و پر بركت خواهد بود.

بارزترین نقطه اشتراك، رسوم شب یلدا در تمام نقاط ایران از جمله آفتابدر، ایجاد محافل مهر و دوستی و شادمانی است. كوچكترها در منزل بزرگان جمع شده و براي شام غذاهايي همچون كدو پلو، ماهي پلو و ... تهيه مي كنند

از همه مهمتر مهر و محبت ، صفاي و همدلي بين خانواده ها بود ، كه متاسفانه در جامعه كنوني كمرنگ شده است.

از سرگرمی های شب یلدا، تفال به دیوان خواجه شیراز و همدمی، همدلی و همزبانی با  لسان الغیب حافظ شیرازی است كه هم گرمابخش محافل خانوادگی است و هم فرح بخش دل ها كه در واقع هم فال است و هم تماشا.

سنت های ایرانی دارای مفاهیم و مضامینی است كه رشته های عواطف، علایق و وحدت را در نهاد خانواده ها و جامعه گسترش داده و بر استحكام این پیوندها با تكیه بر تاریخ پرافتخار |ایران زمین| اهتمام می ورزد.